شاید نام قطعات صنعتی مثل بلبرینگ و یاتاقان را زیاد شنیده باشید. مخصوصا اگر از جمله افرادی باشید که در زمینه مکانیک و صنعت فعالیت دارند. اگر از این دسته از افراد باشید مطمئنا با کاربرد و دلایل استفاده از این قطعات هم آشنایی دارید ولیکن در این مطلب می‌خواهیم در مورد یکی از مهم‌ترین این قطعات با یکدیگر صحبت کنیم. یاتاقان یک قطعه صنعتی است که باعث می‌شود دو یا چند قطعه دیگر حرکت کنند. این حرکت‌ها می توانند به صورت خطی یا چرخشی باشند. به نوعی برای کمک به حرکت همزمان چند قطعه دیگر می‌توان از یاتاقان ها استفاده کرد. معمولا یاتاقان‌ها را براساس حرکتی که دارند، اصول کاری یا میزان باری که می‌توانند تحمل کنند، به دسته های مختلفی تقسیم‌بندی می‌کنند.
ذکر این نکته الزامی است که شما می توانید از یاتاقان ها در تمامی پروژه ها و ماشین آلات صنعتی و مکانیکی استفاده کنید. دقت کنید که هر زمانی که حرکت چرخشی در بین سایر قطعات وجود داشته باشد استفاده از یاتاقان ها لازم و ضروری خواهد بود. در اینجا قصد داریم تا در مورد یاتاقان، کاربرد و انواع آن صحبت کنیم.
شناخت کامل یاتاقان و کاربردهای آن
یاتاقان را می توان از جمله اجزاء اصلی در پروژه های حرکتی چرخشی تعریف کرد. زمانی که لازم باشد قطعات و لوازمی صنعتی که تعداد آنها بالاتر از دو عدد است، حرکت کنند از یاتاقان ها و قطعاتی با کاربرد مشابه استفاده می شود. در بسیاری از مواقع در این کاربرد ها، از یاتاقان ها استفاده می کنند با این تفاوت که با توجه به کاربرد مورد نظر نوع یاتاقان متفاوت بوده و با توجه به کاربرد خاصی که در نظر دارند از آنها استفاده می کنند.
یاتاقان را یک تکیه گاه معرفی می کنند که برای اجزای چرخ دنده پمپ از آن استفاده می کنند. اگر از این قطعه استفاده نشود و در صروتی که یاتاقان ها به درستی کار نکنند، موقعیتی که اجزای چرخشی دارند تغییر می کند و به همین صورت نمی توان کاربرد مورد نظر را از این قطعه دریافت کرد و کل کار از هم می پاشد. به همین دلیل می گویند یاتاقان ها از جمله قطعات کاربردی و مهم در نظر گرفته می شوند. دقت کنید در صورتی که کار در این قطعه به مشکل بخورد و به نوعی موقعیت سایر اجزا تغییر کند، قطعات متحرک و ثابتی که در پمپ وجود دارند به یکدیگر برخورد می کند. همچنین سبب می شود محور پمپ نیز شکسته شده یا حالت خمیده پیدا کند.
با توجه به نکاتی که تا به الان به آنها اشاره شد باید متوجه شده باشید. که این قطعه کاربرد زیادی دارد و بسیار حساس است. به همین دلیل باید در انتخاب نوع و مدل مناسب برای استفاده برای کاربرد های مختلف نهایت دقت را داشته باشید. یاتاقان ها با توجه به کاربردی که دارند و مکانی که از آنها استفاده می شود به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند. از جمله انواع یاتاقان می توان به یاتاقان های لغزشی و یاتاقان غلتشی اشاره کرد. در ادامه با این دو نوع آشنا شده و در مورد کاربرد هر یک از آنها به طور کامل صحبت خواهیم کرد.
یاتاقان لغزشی و کاربرد آن
همانطور که اشاره شد با توجه به کاربرد های مختلفی که مد نظر داریم از انواع یاتاقان های لغزشی و چرخشی استفاده می شود. در اینجا می خواهیم به کاربرد یاتاقان لغزشی اشاره کنیم. این نوع یاتاقان برای حفظ کردن موقعیت اجزاء چرخشی در هر دو گونه شعاع محوری و چرخشی، همچنین تکیه نمودن اجزاء به یکدیگر کاربرد دارد. منظور از محافظ های شعاعی معمولا پوست هایی است که شکل سیلندر دارند و از مواد متفاوتی برای ساخت آنها استفاده می شود. محافظ های شعاعی در محفظه هایی به نام صلب، نصب می شوند و به صورت ثابت قرار داده می شوند.
محافظ های محوری، ریگ های صلبی هستند که در محفظه های یاتاقان نصب شده و بوش های متحرک را که به صورت سفت و محکم درون اجزاء قرار داده‌اند را تحمل می کنند. در برخی مواقع ساخت این بوش ها به صورت مخروطی یا کروی شکل می گیرد تا بتوان به صورت محوری یا شعاعی از آنها محافظت کرد. در اینجا با کاربرد این نوع یاتاقان به صورت کامل آشنا شدیم. ولی با توجه به کاربردی که دارند می توان برای استفاده از آنها به گونه های مختلف یاتاقان لغزشی اشاره کرد. یاتاقان های لغزشی به دو نوع استوانه‌ای یا ژورنال و یاتاقان های کف گرد محوری دسته بندی می شوند. می توان گفت که این نوع یاتاقان ها با توجه به کاربرد و شکلی که دارند در موارد مختلفی استفاده می شوند.
یاتاقان غلتشی و کاربرد آن
این نوع یاتاقان برای کاربرد ها و مصارف مشخصی استفاده می شوند. در طراحی ساخت آنها دو عدد رینگ و تعدادی ساچمه وجود دارد که به کاربرد آنها کمک می کند. ساچمه ها به صورت مماس و قسمت های مشخصی بین دو حلقه قرار می گیرند. برای کاربرد درست حلقه و ساچمه ها لازم است آنها را توسط یک قفس که از صفحات موازی از جنس برنج ساخته شده‌اند در جای خود ثابت به گونه‌ای که از هم جدا باشند نگه دارند. شما با این نوع از یاتاقان ها به خوبی آشنا هستید و به دفعات از آنها استفاده کرده‌اید. دو نوع کلی از یاتاقان های غلتشی بلبرینگ و رولبرینگ نامیده می شوند.
هم بلبرینگ و هم رولبرینگ با توجه به نوع ساخت می توانند کاربرد های خاص خود را داشته باشد و بر همین اساس به انواع مختلفی دسته بندی می شوند. دقت کنید که میزان استفاده و طول عمرشان به دما، تعمیر و شیوه نگهداری آنها ربط دارد و بر همین اساس می توان دوره های مختلفی را برای مدت زمان کار آنها معرفی کرد. ولی یاتاقان های لغزشی به طور کلی طول عمر کوتاهی دارند.محافظ های محوری، ریگ های صلبی هستند که در محفظه های یاتاقان نصب شده و بوش های متحرک را که به صورت سفت و محکم درون اجزاء قرار داده‌اند را تحمل می کنند. در برخی مواقع ساخت این بوش ها به صورت مخروطی یا کروی شکل می گیرد تا بتوان به صورت محوری یا شعاعی از آنها محافظت کرد. در اینجا با کاربرد این نوع یاتاقان به صورت کامل آشنا شدیم. ولی با توجه به کاربردی که دارند می توان برای استفاده از آنها به گونه های مختلف یاتاقان لغزشی اشاره کرد. یاتاقان های لغزشی به دو نوع استوانه‌ای یا ژورنال و یاتاقان های کف گرد محوری دسته بندی می شوند. می توان گفت که این نوع یاتاقان ها با توجه به کاربرد و شکلی که دارند در موارد مختلفی استفاده می شوند.
